Opis obrazu Ivana Kramskoya «Niepocieszony żal»

Malarstwo Kramskoya ma dla autora głębokie znaczenie. To płótno zostało napisane przez niego w związku z utratą dwóch małych dzieci — synów. Żal i tęsknota wypełniają obraz od wewnątrz — patrząc na niego mimowolnie łzy napływają mi do oczu.

W centrum kompozycji jest kobieta w żałobnej sukience. Jest całkowicie statyczna — w kompozycji nie ma ani śladu ruchu jej ciała. Kobieta nie jest młoda, jej włosy są już dość siwizny. Biała koronkowa chusteczka jest pognieciona w dłoniach, które przyłożyła do twarzy.

Kobieta jest spokojna. Ogarnia ją smutek. Ale to nie jest szalone. Jest spokojna, jej smutek jest cichy, ale ból, który ją krępuje, odbija się w jej spojrzeniu. Widz, patrząc w oczy tej postaci, poczuje chłód na skórze z bólu i empatię dla cierpienia tej pani.

Ona jest niepocieszona. Cały jej wygląd mówi o beznadziejności, o niemożności znalezienia wyjścia. Stoi w pobliżu trumny swojego dziecka — jaki smutek może pojąć matka, niż widok śmierci własnego dziecka?

Trudno opisać stan wewnętrzny kobiety. Kompozycja wokół niej jest również całkowicie statyczna. Wydaje się, że w tym pomieszczeniu czas się zatrzymał — ani zegar nie tyka, ani nie szumi wiatr. Wszystko jest ciche i spokojne.

Trumna dziecka jest widoczna tylko z brzegu. Ale jak absurdalnie i groteskowo na tle tego spokojnego i niezmierzonego żalu wygląda jasny kwiatowy wieniec przygotowany dla zmarłego. Jest zwieńczeniem trumny zmarłego i lepiej nadawałby się na uroczystości na festiwalu niż na ceremonię upamiętniającą. Ale jasne, luksusowe kwiaty, niestety, nie koronują głowy panny młodej.

Na pierwszym planie w prawym rogu widzimy samotny czerwony kwiat w doniczce. Sięga po światło, po życie. Tylko ten kwiat jest symbolem wiary w lepszą przyszłość, symbolem nadziei na dalsze życie. Daje wiarę, że ból ustąpi, a do tego domu wróci coś dobrego i napełni go szczęściem.