Opis obrazu Pietera Bruegla Starszego «Dwie małpy»

Obraz Pietera Bruegla Starszego «Dwie małpy» («Dwie małpy na łańcuchu») został namalowany olejem na drewnie w 1562 roku.

Gatunek jest zwierzęcy.

Fabuła opiera się na dwóch brązowych małpach przykutych do jednego pierścienia. Siedzą na szerokim, niskim oknie z widokiem na Antwerpię, zatokę ze statkami, wieżami i domami zagubionymi we mgle. Zwierzęta i łańcuch to najbardziej uderzające obrazy tego dzieła. Rysowane są szczegółowo i żywo. Jedno ze zwierząt zwróciło się do widza, jednak jego niemal ludzkie spojrzenie skierowane jest do wewnątrz, w głąb jego duszy. Ściśnięte, zgarbione postawy świadczą o zagubieniu i samotności. Odwrócili się od siebie. Nawet będąc blisko, nie sklejają się, nie wspierają się nawzajem.

W pochyleniu głowy przebijają się rysy, postawy, wiotkie ogony, melancholia, apatia, rozpacz i zrozumienie niemożliwości uzyskania wolności. Ptaki szybujące nad morzem tworzą kontrast — w przeciwieństwie do zwierząt na łańcuchach mają wolną wolę. Ciekawe, że ptaki latają parami, powtarzając obraz dwóch zwierząt.

Kolejny kontrast tworzy ogromne otwarcie okna i pełen wdzięku, przejrzysty obraz natury i miasta za oknem. Krajobraz w tle jest pomalowany na miękkie, delikatne odcienie. Cechuje go lekkość, pewna melancholia, smutek, w przeciwieństwie do ciężkości, monumentalności i bezruchu ścian i parapetu.

Dzieło jest symbolicznym przedstawieniem grzechu i podstawowych instynktów. Małpy pojawiają się jako ucieleśnienie wad — lekkomyślności, rozpusty i frywolności. Łańcuch, który ich krępuje, ma na celu ujarzmienie grzechu i niskich pragnień. Pusta łupina to wszystko, co pozostało ze starego, wypełnionego, ale teraz zniszczonego życia.

Być może obraz jest autobiograficzny i wiąże się z romansem autora z jakąś pokojówką i jego wyjazdem z Antwerpii.

Dzieło jest przechowywane w Państwowym Muzeum w Berlinie.