Opis obrazu Konstantina Makowskiego «Syreny»

Obraz rosyjskiego artysty Konstantina Egorowicza Makowskiego «Syreny», stworzony w 1879 roku, wywołał niegdyś wiele hałasu. Został pokazany na Wystawie Objazdowej, którą odwiedził sam Aleksander II, mimo że cesarz rosyjski nie interesował się sztuką.

W mitologii wschodniosłowiańskiej za syreny uważano nie tylko tajemnicze postacie żyjące w rzekach, ale także konkretne osoby. Według dawnych wierzeń dziewczęta, które zmarły przed ślubem, «zaciągały się», ale nie czekały na ślub, a także dzieci nieochrzczone stawały się syrenami. Mogły to być także osoby, które zginęły podczas tygodnia rosyjskiego, który trwał od 19 do 24 czerwca.

Obraz Makovsky’ego przedstawia dokładnie jeden z rosyjskich dni. Wcześniej te dni nazywano świętem Rusalii. Ze względu na to, że syreny kojarzone były z żywiołem wody, zgodnie ze starosłowiańskimi zwyczajami wzywano je na święto, aby zapobiec suszy, mimo że uważano je za «złe duchy». Rosyjski artysta przedstawił swoje mityczne bohaterki w ich tradycyjnym miejscu zamieszkania — wodzie i kołyszących się na drzewach.

Jak w powszechnym przekonaniu, na płótnie Makovsky’ego syreny mają długie, gęste brązowe włosy, które opadają poniżej ramion i zakrywają górną nagą część ciała. Nie mają rybiego ogona, ponieważ w mitologii słowiańskiej mają ludzki wygląd. W kulturze ludowej uosabiają przejście z tajemniczego świata umarłych do ziemi i odwrotnie. Paleta kolorów dobrana przez Makovsky’ego doskonale oddaje mistyczny nastrój: na tle ciemnej nocy w niebo wznoszą się nagie ciała pięknych syren, otoczone mglistą mgiełką.

Artysta nie bez powodu przedstawia kościół po prawej stronie. Święto Rusalii było w swej treści czysto pogańskie, co oznacza, że ​​było to «odrażające zjawisko», Pan gotów jest wypędzić złe duchy.