Opis kompozycji Władimira Tatlina «Kontr-relief»

Od 1913 roku Vladimir Tatlin podejmuje pierwsze rewolucyjne próby tworzenia szkiców na styku dwóch pokrewnych dziedzin sztuki: rzeźby i malarstwa. Rezultatem eksperymentów artystycznych były «kontr-reliefy». Gotowe konstrukcje obrazkowe swoim wyglądem wyznaczyły nowy ostry zwrot w twórczej działalności projektanta. Wcześniej zajmował się malarstwem figuratywnym i był znany przede wszystkim jako artysta teatralny.

W swoim warsztacie Tatlin z malarza stał się inżynierem: zamiast pędzli i farb olejnych otaczały go młotki, obrabiarki, piły i inne narzędzia.

Wiosną 1914 r. W Moskwie otwarto już pierwszą wystawę «materialnych wyborów» mistrza. Ekspozycje były trójwymiarowymi obrazami, których elementy miały różne kształty, materiały i były przytwierdzone do podłoża. Artysta skupił się na naturze powierzchni materiału i jego właściwościach fakturowych.

Kubizm, nieodłączny od początku XX wieku w twórczości malarzy, Tatlin przekształcił w reliefowe kompozycje metalowych konstrukcji, powierzchni drewnianych, szkła i tynku. Niespotykane dotąd połączenia w pracach stworzyły szczególny efekt estetyczny. Konstruktywizm był dla projektanta nowym sposobem widzenia otaczającego go świata: plastycznego, przestrzennego, rzeźbiarskiego…

Samo pojęcie «kontr-reliefu» jest w sztuce skontrastowane z «reliefem» — starożytną i średniowieczną tradycją sztuk wizualnych. Niecodzienne projekty są niewątpliwie również okazałe i piękne, ale w inny sposób — fascynuje logika ich konstrukcji i przekonująca kompletność. Patrząc na eksponaty Tatlin, widzisz szkielety miast przyszłości, ich niezniszczalny fundament i śmiałe aspiracje do nieba i kosmosu.

«Kontr-reliefy» to swego rodzaju artystyczny pomost pomiędzy malarstwem klasycznym a przyszłościową architekturą awangardową.