Opis obrazu Michaiła Niestierowa «Cisza»

1903 — rok napisania «Ciszy». Rok, w którym Niestierow, który szukał inspiracji i obrazów do nowego obrazu, który przez długi czas miał nazywać się «Świętą Rosją», w końcu znalazł to, czego szukał. Jego znaleziskiem był mały klasztor na syberyjskiej pustyni — klasztor Sołowiecki.

Życie w nim było proste i często trudne — nie dałoby się poświęcić całego dnia na nabożeństwa nawet podczas wielkiego święta. «Modlimy się do Boga w lesie siekierą i piłą» — mówili o sobie mnisi i śmiali się. Cały otaczający ich świat był dla nich świątynią w przypadku braku możliwości odcięcia się od świata w obecnej świątyni.

Świt, cisza nad rzeką, zwierzęta i ptaki — wszystko to prowadziło do myśli o Bogu, o tym, jak prosto i rozsądnie wszystko ułożył, o tym, jaki jest dobry. Modliliśmy się rano i wieczorem, w pracy i po pracy. Sposób ich życia wywarł na artyście tak duże wrażenie, przyzwyczajonego do miejskiego zgiełku i zupełnie innego podejścia, że ​​obraz narodził się szybko.

Jest na nim biała noc, więc słońce nie jest widoczne. Ukrywa się za horyzontem, gotowa stamtąd wkrótce wyjść, a jej światło, bliskie i rozproszone, zalewa zbocze góry porośnięte lasami. Świeci klasztor, dwóch mnichów w łodziach. Ich obraz się powtarza, jak repryza — jak echo w lesie są do siebie podobni. Ta sama postawa, czarne szaty. Wędki w ręku. Pomimo tego, że po lewej stronie jest staruszek, a po prawej młodzieniec, są do siebie podobni, bo obserwator pozbawiony jest możliwości spojrzenia w ich twarze.

To nie jest konieczne. W końcu obraz nie jest o ludziach, ale o naturze, o świątyni Bożej, którą staje się cały świat i do której może wejść człowiek, jeśli jest z szacunkiem milczący i nie niszczy tego, co otrzymał od Boga. Zbliżenia, lekkość linii, pozorny brak dopracowania szczegółów — wszystko to tworzy wrażenie uspokajającej ciszy, w której ukryte są odpowiedzi na wszystkie pytania.

Cisza jest do nich kluczem. Cicho, a usłyszysz.